کرایوتراپی یا سرما درمانی یک روش پزشکی برای درمان انواع بیماری های پوستی اعم از زگیل، برخی سرطان ها و حتی لاغری است.
در این روش درمانی پزشک از سرمای شدید به منظور انجماد و تخریب بافت های غیرطبیعی استفاده می کند. در واقع در صورتی که کرایو تراپی توسط پزشک متخصص و متبحر انجام شود، یک روش ایمن، قابل اعتماد و نسبتاً ارزان برای درمان مشکلات پوستی و یا حتی برخی سرطان هاست.
در این نوشتار از سری مقالات مجله مراقبت از پوست آراکسین همراه باشید تا بیشتر درباره اینکه کرایو تراپی چیست؟ مزایا و معایب آن چیست؟ مراقبت های بعد از کرایوتراپی چیست؟ و هزینه آن چقدر است؟ آشنا شوید.
کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی به انگلیسی (cryotherapy)، سرمادرمانی یا کرایوسرجری نوعی روش درمانی غیرتهاجمی و ایمن برای درمان مشکلات پوستی مثل زگیل تناسلی و خال، ضایعات پوستی پیش سرطانی و حتی لاغری است که در این روش از نیتروژن مایع و فریز سازی استفاده می شود.
📑 در این روش، درمانگر توسط نیتروژن مایع سلول های پوستی آسیب دیده بیمار را مورد هدف قرار داده و فریز می کند. سپس بخش آسیب دیده شروع به تاول زدن و پوست اندازی می کند و طی 3 الی 6 هفته بهبود پیدا می کند.
انواع کرایوتراپی
سرما درمانی به سه روش زیر انجام می شود:
- کرایو تراپی نیتروژن مایع (انجماد-ذوب دوبل): پزشک در این روش از نیتروژن مایع برای درمان مشکلات پوستی عمیق، زگیل های ویروسی شدید و سرطان پوست استفاده می کند.در این روش سرما با دمای 196- درجه سانتی گراد به عمق ضایعات پوستی نفوذ پیدا می کند و باعث از بین رفتن آنها می شود.
- کرایو تراپی با یخ دی اکسید کربن: در این روش سیلندر حاوی دی اکسید کربن منجمد به صورت مستقیم بر روی بافت آسیب دیده قرار داده می شود.
- سرما درمانی با DMEP: از این روش به منظور درمان زگیل ها در دمای 57- درجه سانتی گراد استفاده می شود. این روش سرمادرمانی گاهی همراه با درد، سوزش، قرمزی، التهاب و تورم است. البته پزشک در صورت استفاده از این روش به منظور کاهش عوارض آسپرین خوراکی را برای بیمار تجویز می کند.
کاربرد کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی کاربردهای مختلفی دارد و برای درمان بسیاری از مشکلات یا پیشگیری از آنها در نواحی مختلف بدن استفاده می شود که عبارتند از:
کرایوتراپی لک صورت
سرما درمانی یکی از بهترین روش ها برای درمان بیماری های پوستی و جوانسازی پوست است.
درمانگر در کرایوتراپی لک صورت، از جریان هوای سرد حاوی نیتروژن مایع تبخیر شده به منظور درمان لک صورت استفاده می کند.
زمانی که پوست در معرض هوای سرد قرار می گیرد، مغز به منظور گرم نگه داشتن آن دستور افزایش گردش خون را می دهد که نتیجه آن جوانسازی سلول ها و بهبودی لک صورت خواهد بود.
📑 از طرفی کرایو تراپی با افزایش کلاژن سازی پوست منجر به حفظ انعطاف پذیری و سفتی پوست می شود. شایان ذکر است که از سرما درمانی به منظور درمان اگزما، پسوریازیس، خارش و قرمزی پوست هم استفاده می شود.
کرایوتراپی زگیل تناسلی
کرایو تراپی یکی از اصلی ترین و بهترین روش ها برای درمان زگیل تناسلی است. در این روش پزشک از نیتروژن مایع با دمای 196- سانتی گراد یا دی اکسید کربن استفاده می کند.
📑 این روش درمان زگیل تناسلی بدون نیاز به بیهوشی و با بی حسی موضعی انجام می شود و این عمل حدود 20 دقیقه طول می کشد. البته در صورت زیاد بودن تعداد زگیل ممکن است نیاز به انجام سرمادرمانی در دو یا سه جلسه باشد.
کرایوتراپی زخم دهانه رحم
در صورتی که پزشک متخصص زنان تشخیص دهد که بیماری دچار التهاب یا زخم دهانه رحم شده است، در صورت خوش خیم بودن ضایعه، ممکن است سرما درمانی یا فریز کردن دهانه رحم را انتخاب کند.
کرایوتراپی رحم و بارداری
کرایوتراپی رحم می تواند یک روش درمانی مناسب برای خانم هایی باشد که دوره قاعدگی دردناک همراه با خونریزی شدید را تجربه می کنند، ترشحات واژینال غیرطبیعی دارند، مخاط رحمشان به بیرون برگشت می خورد و یا بعد از هر بار رابطه جنسی مشکل خونریزی دارند.
فریز کردن رحم به صورت سرپایی انجام می شود، هیچ گونه عارضه خطرناکی به همراه ندارد و اصولاً مشکل فرد پس از گذشت دو هفته بهبود پیدا می کند.
📑 توجه: به مدت دو هفته پس از انجام کرایو تراپی رابطه جنسی ممنوع است. در این دو هفته ترشحات واژینال و خونابه کاملاً طبیعی است. همچنین بیرون زدگی مخاط رحمی در افرادی که زایمان طبیعی دارند نیز نرمال است.
کرایوتراپی جوش صورت
همان طور که می دانید روش های درمان جوش متنوع هستند از تغییر سبک زندگی گرفته تا پماد درمان جوش و مداخله های پزشکی که سرما درمانی یکی از این روش ها می باشد.
کرایوتراپی جوش صورت همانند روش سرما درمانی لک صورت است که با کاهش دمای بافت سلولی منجر به درگیری سیستم عصبی، تحریک سیستم ایمنی بدن و افزایش سرعت کلاژن سازی پوست می شود.
قبل از شروع درمان جوش صورت به روش فریز کردن، متخصص پوست با توجه به نوع جوش، پس از پاکسازی منافذ پوستی، فریز کردن جوش های صورت را شروع می کند.
کرایوتراپی برای لاغری
در این روش، سرما منجر به افزایش گردش خون، بالا رفتن سرعت متابولیسم بدن، افزایش کالری سوزی و در نهایت لاغری کل بدن می شود.
کرایوتراپی شکم
کرایولیپولیزر یکی از روش های جدید و ایمن برای درمان چاقی موضعی است که با فریز کردن سلول های چربی ناحیه موردنظر از بین می رود.
کرایوتراپی هموروئید
بیماری هموروئید یا بواسیر، نوعی بیماری عفونتی است که منجر به متورم شدن رگ های داخلی قسمت مقعدی می شود که همراه با سوزش، خارش، درد و مشکلات دفع مدفوع می باشد که یکی از روش های کنترل و درمان بواسیر، سرما درمانی ناحیه متورم شده است.
کرایوتراپی کلوئید
یکی از روش های درمانی غیرتهاجمی کلوئید یا گوشت اضافه، کرایوتراپی نیتروژن مایع است.
📑 فریز کردن کلوئید نیاز به جلسات درمانی زیادی دارد. در این روش با قرار دادن نیتروژن مایع با دمای 196- درجه سانتی گراد بر روی کلوئید، باعث تخریب بافت آسیب دیده، پایین آوردن تولید کلاژن فیبروبلاست و در نهایت درمان کلوئید یا گوشت اضافه می شود.
کرایوتراپی میخچه پا
برای درمان میخچه پا دو روش درمان جراحی و غیرجراحی وجود دارد که کرایو تراپی یک روش غیر جراحی با عوارض بسیار کم است. در این روش پزشک دی اکسید کربن منجمد یا نیتروژن مایع را روی میخچه اسپری می کند و یا ماده را با سوآپ پنبه ای
بر روی عارضه می گذارد.
کرایوتراپی چشم
یکی از روش های ایمن برای درمان بیماری های چشمی مانند ناخنک، کاتاراکت، گلوکوم دکولمان رتین، کراتیت دندریتیک و… کرایو تراپی چشم است.
کرایوتراپی کبد
همان طور که متوجه شدید، از کرایو تراپی به منظور از بین بردن بافت آسیب دیده بدن استفاده می شود. در صورتی که سایر روش های درمانی مؤثر واقع نشوند، سرطان پس از درمان دوباره عود کند یا برای درمان ارگان های داخلی مثل کبد و سرطان پروستات از سرما درمانی استفاده می شود.
📑 کرایو تراپی کبد نیز همانند سایر روش ها با فریز کردن سلول های بیمار و آسیب دیده باعث درمان مشکلات و بیماری های کبد می شود.
مراحل کرایو تراپی
- انتقال حرارت: مرحله اول سرما درمانی، آماده سازی و کاهش حرارت است. در این مرحله ماده کرایو (نیتروژن مایع) به نقطه حرارت 196 درجه سانتی گراد می رسد تا بر روی ضایعه پوستی قرار بگیرد.
- تخریب سلولی: پس از انتقال حرارت، بلافاصله سرماسازی ناگهانی ضایعه پوستی انجام می شود که منجر به تخریب سلولی از بین رفتن زگیل، خال یا هر گونه ضایعه پوستی دیگر می شود.
- فاز التهاب و بهبود: پس از انتقال حرارت و فریز کردن، بافت تحت درمان به دلیل مرگ سلولی، برای مدت زمانی موقت قرمز و ملتهب می شود.
مزایا و معایب کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی یک روش سرپایی و غیرتهاجمی است که از جمله مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جای زخم و اسکار بر روی پوست باقی نمی ماند.
- درمان در کوتاه ترین زمان ممکن انجام می شود.
- به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری شدن بیمار نیست.
- تقریباً بدون درد است.
- عوارض آن محدود و موقتی است.
- احتمال انتقال زگیل به سایر اندام ها بسیار پایین است.
از جمله معایب سرما درمانی نیز عبارتند از التهاب، خارش، حساسیت یا تاول روی پوست که موقتی هستند و پس از مدتی از بین می روند.
عوارض بعد از کرایوتراپی چیست؟
با اینکه بارها در طی این نوشتار گفتیم که کرایو تراپی یک روش بی خطر، بدون درد و ایمن است، اما گاهی با توجه به فاکتورهای مختلف مثل سن بیمار، شدت و نوع عارضه و مدت زمان فریز کردن ممکن است عوارضی ایجاد شوند.
عوارض بعد از کرایوتراپی موقتی، حاد یا ثانویه و با تأخیر هستند که شامل موارد زیر می باشند:
- عوارض موقتی: التهاب، قرمزی و تورم پوست که در چند ساعت اولیه پس از فریز سازی ایجاد می شوند و پس از گذشت 24 ساعت به طور کامل از بین می روند.
- عوارض حاد: در صوتی که شدت عارضه پوستی زیاد باشد یا این عمل توسط پزشک غیرمتخصص انجام شود ممکن است عوارض شدیدی مثل تاول، درد شدید یا حتی سردرد را تجربه کنید.
- عوارض ثانویه: خونریزی، بی حسی بافت درمان شده و عفونت از عوارض ثانویه سرما درمانی هستند که معمولاً پس از گذشت یک یا دو روز از این عمل بروز پیدا می کنند.
مراقبت های بعد از کرایوتراپی
یکی از موارد بسیار مهم در جلوگیری از بروز عارضه و عفونت پوستی بعد از سرما درمانی مصرف داروهای تجویزی پزشک و رعایت نکات مراقبتی بعد از کرایو تراپی است. از جمله مراقبت های بعد از کرایوتراپی که ممکن است پزشک به شما توصیه کند عبارتند از:
- ضدعفونی کردن روزانه محل زخم با آب گرم و صابون آنتی باکتریال؛
- باز گذاشتن زخم شسته شده و خشک شدن آن در معرض هوای خشک؛
- استفاده از شوینده های عطری و معمولی ممنوع؛
- در صورت دلمه بستن زخم می توانید از وازلین غیرعطری استفاده کنید؛
- تعویض زود به زود پانسمان زخم؛
- استفاده از ژل پترولیوم پس از هر بار شستشوی زخم؛
- مصرف آنتی بیوتیک ها طبق تجویز پزشک؛
- شرکت در جلسات معاینه پزشک به منظور بررسی زخم ها؛
- استفاده از پماد زینک اکسید یا کورتون موضعی برای درمان تاول ناحیه؛
کلام آخر
کرایوتراپی روشی ساده، سریع، بدون درد و غیرتهاجمی برای درمان مشکلات پوستی مانند خال، زگیل های پوستی، برخی سرطان ها و لاغری است.
کرایو تراپی برای خانم های باردار، افراد زیر 18 سال، بیماران قلبی و افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند ممنوع است.
سؤالات متداول
کرایوتراپی زگیل تناسلی چیست؟
در این روش نیتروژن مایع با سرمای شدید بر روی زگیل تناسلی قرار داده می شود و باعث از بین رفتن ریشه ای زگیل می شود.
هزینه کرایوتراپی چقدر است؟
هزینه این روش درمانی با توجه به شدت و نوع عارضه، تعداد جلسات درمان، طول درمان و تخصص و مهارت پزشک متفاوت است. اما میانگین هزینه هر جلسه سرما درمانی بین 300.000 تومان تا 1.500.000 تومان می باشد.
آیا کرایوتراپی درد دارد؟
خیر، کرایو تراپی یک روش درمانی غیر تهاجمی و بدون درد است.
هر جلسه کرایو تراپی چقدر طول می کشد؟
جلسات کرایو تراپی حدود 20 الی 30 دقیقه طول می کشد و در صورت طولانی تر شدن ممکن است تأثیر نامطلوبی بر روی پوست بگذارد.
تعداد جلسات کرایو تراپی چقدر است؟
تعداد جلسات کرایو تراپی کاملاً بستگی به نوع مشکل و عارضه پوستی دارد، گاهی این درمان در یک جلسه انجام می شود و گاهی ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشد.
