خشکی واژن همانطور که از نامش پیداست با کمبود رطوبت و خشکی در ناحیه واژن شناخته می‌شود. این موضوع در هر سنی از خانمها می‌تواند اتفاق بیفتد اما در بانوانی که به یائسگی رسیده‌اند، شایع‌تر است. برخی از عوامل در به وجود آمدن این عارضه نقش دارند که حتما از آنها صحبت خواهیم کرد.
در این مطلب از سری مقالات بهداشت و مراقبت فردی آراکسین می‌خواهیم در ابتدا تعریفی از خشکی واژن داشته باشیم؛ سپس به علل و علائم آن بپردازیم و در نهایت در خصوص راه‌های درمان برای این بیماری صحبت بکنیم.
خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن که به نام آتروفی واژن (Vaginal atrophy) هم معروف است، اگر بگوییم یکی از بیماریهای آزاردهنده و در عین حال رایج در بانوان است، بیراه نگفته‌ایم. این بیماری به دلیل عوامل مختلفی به وجود می‌آید و در خانمهایی که یائسه می‌شوند، بسیار بیشتر دیده می‌شود.
اگر بخواهیم توضیح ساده‌ای در خصوص این عارضه داشته باشیم این است که در حالت عادی به دلیل ترشح هورمون زنانه استروژن، واژن رطوبت دارد و این موضوع فایده‌های زیادی دارد. اما در برخی از مواقع، تولید این هورمون در بدن، روند نزولی پیدا می‌کند و در نتیجه رطوبت واژن کم شده یا به‌طور کلی از بین می‌رود. در دوران یائسگی، تولید هورمون استروژن بسیار کم می‌شود و همین موضوع باعث بیماری خشکی واژن می‌شود.
📑 حالا اگر بخواهیم از عملکرد دقیق هورمون استروژن بگوییم، باعث می‌شود، دیواره واژن، مرطوب و سفت مانده و حالت کشسانی خود را حفظ بکند اما با کم شدن این هورمون، حالت طبیعی ناحیه تناسلی از دست می‌رود، نازک و خشک شده و خاصیت ارتجاعی آن نیز از بین خواهد رفت.
علت خشکی واژن
البته این را بدانید که تنها علت خشکی واژن، یائسگی نیست؛ بلکه برخی از دلایل وجود دارند که می‌توانند زمینه ساز این بیماری در خانمها بشوند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
ارتباط تغییرات هورمونی در زنان با بیماریهای زنانه
همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، شایع ترین علت خشکی واژن کاهش سطح استروژن است. این موضوع معمولاً در دوران یائسگی اتفاق می‌افتد؛
اما می‌تواند در زمان نوسانات هورمونی مانند دوران بارداری، شیردهی، پس از زایمان یا در نتیجه برخی درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی هم اتفاق بیفتد.
تاثیر برخی داروها در خشکی واژن
برخی از داروها، مانند برخی از داروهای ضد افسردگی، داروهای آلرژی و داروهای ضد بارداری هورمونی می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی منجر به کاهش رطوبت واژن بشوند.
استرس، منشا همه چیز حتی بیماریهای زنان
عوامل روانشناختی مانند استرس و اضطراب شدید در برانگیختگی جنسی و روان‌سازی واژن اختلال ایجاد می‌کنند و در نهایت به عنوان علت خشکی واژن نیز شناخته می‌شود.
ارتباط خشکی واژن با برخی از بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها مانند سندرم شوگرن که یک اختلال خود ایمنی است و بر روی غدد تولید کننده رطوبت تاثیر می‌گذارد، ممکن است باعث خشکی واژن هم بشود.
📑 همچنین برخی از بیماریهای پوستی باعث آتروفی واژن می‌شود.
افزایش بیماریهای زنان با سیگار کشیدن
سیگار می‌تواند بر جریان خون واژن تاثیر بگذارد و باعث اختلال در جریان خون بشود که همین موضوع افزایش خطر خشکی واژن را به همراه دارد.
خشکی واژن با استفاده از برخی از محصولات بهداشتی
صابون یا برخی از محصولات معطر می‌توانند تعادل pH طبیعی واژن را مختل بکنند و منجر به خشکی و تحریک بشوند.
علائم خشکی واژن
ممکن است در برخی از افراد تمام این نشانه‌هایی که در زیر گفته می‌شود، وجود نداشته باشد اما در مجموع، علائم متداول خشکی واژن شامل:
- خشکی یا خارش در ناحیه واژن
- درد یا ناراحتی در طول رابطه جنسی
- التهاب واژن
- احساس سوزش در هنگام ادرار
- خونریزی خفیف بعد از مقاربت
- افزایش دفعات عفونت ادراری (UTI)
- خستگی مفرط
- اختلال در خواب
- گر گرفتگی و عرق کردن در شب
درمان خشکی واژن
برای درمان خشکی واژن باید به یک متخصص زنان مراجعه کنید تا بهترین راهکار را به شما ارائه بدهد. اما چند گزینه درمانی برای این موضوع وجود دارد که به فراخور شرایط بیماری، توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد.
استفاده از محصولات روان کننده و مرطوب کننده
البته این محصولات مرطوب کننده را می‌توانید بدون نسخه پزشک نیز از داروخانه‌ها تهیه بکنید. این محصولات هورمونی نیستند و در اغلب اوقات بدون عارضه جانبی هستند. در این میان ژل بهداشتی بانوان آراکسین نیز به دلیل مواد تشکیل دهنده مرطوب کنندگی که دارد، بسیار می‌تواند در التیام درد برای شما چاره ساز باشد.
ژل شستشوی بانوان روشن کننده گیاهی آراکسین (8+2)
شاخصه های اصلی محصول
- ضد عفونی کننده
- شویندگی بسیار ملایم تنگ کننده
درمان خشکی واژن با استروژن واژینال
این درمان به عنوان علاجی موثر و ایمن شناخته شده که توسط پزشک متخصص زنان با نسخه تجویز می‌شود و باعث افزایش خاصیت ارتجاعی بافت واژن، متعادل شدن سطح pH و ترشحات آن و از بین رفتن خشکی واژن خواهد شد. البته روند بهبودی ممکن است چند هفته ای طول بکشد.
درمان خانگی خشکی واژن
برخی از افرادی که در طب سنتی مهارت دارند، برای درمان خانگی خشکی واژن کرم‌های گیاهی و طبیعی یام وحشی و کوهوش سیاه را پیشنهاد می‌دهند که می‌تواند خشکی را تسکین بدهد.
اقدامات پیشگیرانه برای درمان خشکی واژن
همیشه گفته اند؛ پیشگیری بهتر از درمان است! برخی نکات و اقدامات نیز در این بین وجود دارد که با رعایت آنها می‌توانید از ابتلا به بیماری خشکی واژن جلوگیری کنید.
- استفاده از لباس زیر نخی و گشاد به جای لباس های زیر با الیاف مصنوعی و تنگ
- مصرف خوراک و میوه‌هایی مانند آجیل، سیب و دانه‌ها که سرشار از فیتواستروژن هستند.
- استفاده از محصولات ضد حساسیت زا با اسانس هایپو آلرژنیک یا بدون عطر
- عدم شستشوی داخل واژن
شناسایی علت، قدم اول برای درمان خشکی واژن
اگر بگوییم، شناسایی علت اینکه چرا به خشکی واژن مبتلا شدید، قدم اول برای درمان این عارضه است، اصلا اشتباه نگفته‌ایم. مشاوره با یک پزشک متخصص زنان، جزو ضروریات برای این موضوع به حساب می‌آید. البته باید تاکید بکنیم که خشکی واژن، عوارض و عواقب جدی و تهدید کننده‌ای برای بانوان ندارد اما به هر حال با درد و ناراحتی همراه است.
پیش از اینکه این عارضه جدی بشود، همانطور که در بالا درباره آن صحبت کردیم، می‌توانید از محصولات مرطوب کننده بدون نسخه پزشک استفاده بکنید تا کار به جاهای باریکتری نرسد. اما به محض جدی شدن علائم خشکی واژن به پزشک مربوطه باید مراجعه کرد.
سوالات متداول
1. خشکی واژن چیست؟
– خشکی واژن به کاهش رطوبت و نرمی در ناحیه واژن گفته می‌شود که می‌تواند باعث ناراحتی، خارش و درد در حین رابطه جنسی بشود.
2. چه عواملی باعث خشکی واژن می‌شوند؟
– عوامل مختلفی مانند تغییرات هورمونی (مانند یائسگی)، مصرف برخی داروها، استرس و برخی بیماری‌ها مانند دیابت در خشکی واژن دخیل هستند.
3. آیا خشکی واژن فقط در دوران یائسگی رخ می‌دهد؟
– خیر، خشکی واژن می‌تواند در هر سنی و به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله بارداری، شیردهی و حتی استفاده از برخی محصولات بهداشتی.
4. چگونه می‌توان خشکی واژن را درمان کرد؟
– درمان‌ها شامل استفاده از مرطوب‌کننده‌های واژنی، ژل‌های روان‌کننده در حین رابطه جنسی و در برخی موارد، درمان‌های دارویی و هورمونی است که با مشاوره با پزشک متخصص انجام می‌گیرد.
5. آیا خشکی واژن می‌تواند بر روابط جنسی تاثیر بگذارد؟
– بله، خشکی واژن می‌تواند باعث درد و ناراحتی در حین رابطه جنسی شده و به کاهش میل جنسی منجر بشود.
6. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
– اگر خشکی واژن باعث ناراحتی شدید، درد در حین رابطه جنسی یا علائم دیگری مانند خارش و سوزش بشود، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
